ابوالقاسم محمد بن سعد ابی‌وقاص ابوالقاسم محمد بن سعد ابی‌وقاص، از قبیله قریش و یکی از فصحای اسلام بود. او از بیعت با یزید بن معاویة بن ابی‌سفیان خودداری ورزید و در نبرد «دیر الجماجم» بر علیه مروانیان جنگید. او در جنگ مسکن به اسارت حجاج ثقفی درآمد و سرانجام به سال ۸۳ قمری به دستور او کشته شد. فهرست مندرجات ۱ - معرفی اجمالی ۲ - پانویس ۳ - منبع ۱ - معرفی اجمالی ابوالقاسم، محمد بن سعد بن ابی‌وقاص زهری، از قبیله قریش و فرماندهی از دولت‌مردان در عصر مروانیان بود که پیشینه نیکویی داشت. محمد بن حبیب او را یکی از هفت نفر از فصحای اسلام شمرده است این هفت نفر عبارتند از: ابان بن عثمان بن عفان، ابان بن سعید بن عاص، عبدالملک بن عمیر لیثی، ابوالاسود دوئلی، محمد بن سعد بن ابی‌وقّاص، حسن بصری و قبیصة بن جابر اسدی. محمد از کسانی بود که از بیعت با یزید بن معاویة بن ابی‌سفیان خودداری ورزید و در کوفه اقامت گزید تا زهد و پارسایی پیشه نماید؛ سپس به همراه ابن اشعث بر ضد عبدالملک بن مروان شورید و در نبرد «دیر الجماجم» حضور یافت. وی پس از آن در مدائن اقامت گزید تا این که حجاج قصد او را نمود. در نتیجه وی نزد ابن اشعث رفت و همراه او در جنگ «مِسکن» شرکت جست، اما در آن‌جا به اسارت درآمد و نزد حجاج برده شد. حجاج نیز دستور داد وی را با شکنجه به قتل برسانند. به علت کوتاه‌قدی او را سایه شیطان لقب دادند. حجاج نیز به وقت کشتنش او را چنین خواند. [۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۳۶.     [۲] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل، ج۴، ص۴۸۷.     [۳] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل، ج۴، ص۴۸۲.     [۴] ابن حبیب، محمد بن حبیب، المحبّر، ص۲۳۵.     [۵] ابن سعد بغدادی، محمد بن سعد، طبقات الکبری، ج۶، ص۲۴۵.     [۶] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۶، ص۳۷۳.     ۲ - پانویس   ۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۳۶.     ۲. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل، ج۴، ص۴۸۷.     ۳. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل، ج۴، ص۴۸۲.     ۴. ↑ ابن حبیب، محمد بن حبیب، المحبّر، ص۲۳۵.     ۵. ↑ ابن سعد بغدادی، محمد بن سعد، طبقات الکبری، ج۶، ص۲۴۵.     ۶. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۶، ص۳۷۳.     ۳ - منبع عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۲۵۱. رده‌های این صفحه : تاریخ اسلام | درگذشتگان سال 83 (قمری)